Op het podium: Han Boersma
In deze rubriek stellen we graag nieuwe Register Restauratoren aan u voor. Deze keer schilderijenrestaurator Han Boersma. Hij schreef zijn bedrijf in 1994 officieel in bij de Kamer van Koophandel, maar loopt al sinds 1991 in restauratieland rond. “32 jaar verder kijk ik om mij heen in mijn nieuwe atelier in een rijksmonument in Arnhem en bedenk dat ik nooit zou hebben bedacht zoiets moois op te bouwen met zulke fijne, loyale klanten en prachtwerk.”
Han Boersma werkt aan ‘Jonge witte geit’ uit 1914 van Jan Mankes - eigen foto
1. Heeft u een specialisatie binnen de schilderijrestauratie?
“Vroeger nam ik alles aan wat er op mijn pad kwam. Dat heeft mij heel veel geleerd, maar ik neem niet alles meer aan en zal zeker ook bepaald werk naar collega’s doorschuiven. Door mijn jarenlange werk voor museum Arnhem en later ook museum MORE heb ik veel schilderijen uit de eerste helft 20e eeuw onder handen gehad. Dit heeft wel gezorgd voor een specialisatie, aangezien ik veel praktijkervaring heb gekregen in werken uit die tijd. Schilders als Dick Ket, Jan Mankes, Carel Willink zijn regelmatige bezoekers van mijn atelier als het ware. Voeg schilders als Isaac Israëls, G.H. Breitner, Jan Sluijters en een sporadisch langslopende Vincent van Gogh toe en je hebt wel mijn grootste field of expertise. “
2. Wat maakt een goede schilderijrestaurator?
“Allereerst de liefde voor de schilderkunst. Voor alles in en rond het schilderij. Een schilderij lijkt plat, maar is enorm 3-dimensionaal. De vernislagen, verflagen, grondering, linnen of paneel, bedoeking, of marouflé naar de achterzijde zoals een spie-, of spanraam etc. Hou van het object en zorg dat het zo dicht mogelijk bij zijn authentieke kern blijft. Hoe de kunstenaar het heeft gemaakt en hoe het daarna eventueel is verworden door de tijd met bijvoorbeeld deformaties in het linnen door dikke pasteuze verfklodders of degraderende verf die misschien hoort bij een bepaalde periode van een kunstenaar etc. Bekijk dan wat er echt nodig is voor ondersteuning van het schilderij in het verouderingsproces. En blijf jezelf afvragen of het goed is wat je bedacht hebt dat je wilt doen. “
3. Welke restauraties komen het meeste voor?
“Tijden veranderen en daarmee ook restauraties, merk ik. Waar ik vroeger in 1 keer 20 tot 30 schilderijen van een kunstenaar onder handen kon krijgen voor schoonmaak en kleine werkzaamheden, zijn het nu veel meer moeilijke restauraties waarbij heel vaak het herstel van restauratieschades voorkomt. Ik mis vroeger soms wel wat dat betreft. Mijn portemonnee ook, eerlijk gezegd…”
4. Wat is voor u de meerwaarde van het Restauratoren Register?
“Het Restauratoren Register is tot op heden een heikel onderwerp in het vakwereldje. Er zijn meerdere pogingen geweest en is dit nu wel de juiste? Ik denk van wel. Er moet mijns inziens een antwoord komen op de ontbrekende beroepsbescherming. Als we nu allemaal kiezen voor het huidige Register, zal het een degelijke plek worden voor restauratoren die gezamenlijk kwaliteit nastreven en voor de mensen die daarnaar op zoek zijn. Ik krijg nog te vaak onnodig verprutste schilderijen binnen. Dat is niet goed voor onze vakreputatie, maakt mensen bang en hopelijk helpt het Register hierbij.”
5. Wat is voor u het mooiste schilderij ooit gemaakt?
“Daar kan ik geen antwoord op geven. Mijn ideeën hierover veranderen ook door de tijd. Ik kan enorm worden geraakt door het portret van Robert Cheseman in het Mauritshuis van Han Holbein de Jonge: detail, stilering en achtergrondkleur. Ik droom graag weg in het woest of verstild oplossend werk van William Turner, maar laat mij uiteindelijk maar zitten in de Rothko Chapel en op zoek gaan naar obscure werkjes van rond 1900 die onder invloed van esoterisme door kunstenaars zijn vervaardigd. En als je mij dit nog een keer vraagt, zijn de namen van schilders weer compleet verschillend.
6. U heeft met bijna 8.000 volgers een behoorlijke achterban op Instagram. Het account ziet er ook mooi en onderhouden uit. Is het goed inzetten op sociale media een strategie die loont?
“Die strategie loonde zeker. Het heeft mij vele mooie contacten, klanten en werk opgeleverd. Nu moet ik eerlijkheidshalve wel zeggen dat het maanden geleden is dat ik wat heb gepost. Sinds mijn atelierverhuizing zoek ik naar nieuwe inhoud/zingeving wat betreft social media vanwege de enorme opkomst van alle collega’s op het platform wereldwijd. Mijn posts voelden onderhand steeds weer hetzelfde aan en delen wel mijn kennis, maar niet per se mijn ideeën, terwijl mijn ideeën aan de oorsprong liggen van elke restauratie. Over ethiek, hoe objecten te bekijken. Als ik hier geen nieuwe vorm in kan vinden zal ik wel weer wat gaan posten op de ouderwetse manier… Wie weet… ”
We heten ook de volgende restauratoren welkom in het Restauratoren Register:
